De Waterstoffiets

VROM.nl, januari 2004

De Waterstoffiets

Onlangs zag ik een glimp van een hoopvolle toekomst. Het was maar een klein tekeningetje in een boekje van Shell over ‘Energy needs, Choices and Possibilities’. Het schetsje heeft dikke lijnen en laat details achterwege. Laat ik het u beschrijven: u ziet een mountainbike, maar met futuristische attributen zoals een cilindrische waterstoftank onder het zadel, een kleine container met een brandstofcel aan de stuurstang en een elektrische hulpmotor aan de achteras. Het geheel suggereert een stille, volkomen schone en hypermoderne versie van de snorfiets. Een licht vervoermiddel met sportieve uitstraling waarbij de nieuwste technologie ervoor zorgt dat u als het ware altijd met de wind in de rug fietst. Een hoopvol, innovatief en intelligent beeld.

Nu is een hoopvol toekomstbeeld op energiegebied een zeldzaamheid. Wie zich maar enigszins verdiept in broeikasproblematiek, CO2-uitstoot en energieverbruik kan niet ontkomen aan de conclusie dat energievoorziening hèt probleem van de 21-ste eeuw wordt. Het einde van de fossiele brandstoffen -die de ongekende economische expansie van de 20-ste eeuw hebben gevoed- komt in zicht, en zoals de invasie Irak laat zien, zal men zal niet terugschrikken om met geweld te trachten de eigen belangen (‘vital interests’) veilig te stellen. Ondertussen slaagt de wereld er niet in het energieverbruik te verminderen, zodat het broeikaseffect aan het eind van de eeuw de gemiddelde temperatuur naar verwachting met 2 tot 6 graden zal doen stijgen (nu is dat nog maar 0,7 graad). Overstromingen, zeespiegelstijging en heftige stormen worden ons in het vooruitzicht gesteld. Maar na het Rapport van Rome lijkt niemand meer wakker te liggen van sombere toekomstscenario’s. Het aandeel van duurzame CO2-vrije energie bedraagt momenteel slechts enkele procenten van de totale energieconsumptie en het is moeilijk te zien hoe dat uit kan groeien tot een meerderheidsaandeel. De boodschap is duidelijk: energieverbruik moet zowel drastisch gereduceerd als uit schone bron betrokken worden. Maar hoe? De waterstoffiets wijst de weg.

De H2-fiets maakt gebruik van geavanceerde technologieën die nog nauwelijks het laboratorium zijn ontgroeid. Waterstof is (nog lang) niet verkrijgbaar aan de pomp en het is bovendien notoir lastig op te slaan. Bovendien is waterstof een energiedrager die zelf eerst geproduceerd moet worden uit elektriciteit (elektrolyse van water) of langs chemische weg uit fossiele of biologische brandstof. Maar waterstof is wel een volkomen schone brandstof die in de brandstofcel aan het stuur gecombineerd wordt met zuurstof uit de lucht en dan elektriciteit produceert met alleen waterdamp als uitlaatgas. Schoner kan niet. Daarom is de brandstofcel al decennia lang de schone droom van een klein groepje enthousiastelingen. De brandstofcel is voor het eerst gebruikt is de ruimtevaart waar het een ideale manier was om vanuit waterstof zowel elektriciteit als drinkwater aan boord te produceren. Maar nu, ruim veertig jaar later, rijden de eerste stadsbussen in Amsterdam rond met dezelfde technologie. Nu de fietsen nog.

Het intelligente van de fiets is dat het verstandig energieverbruik ‘cool’ maakt en aantrekkelijk voor de jonge generatie. Ik heb weinig hoop dat veertigers nog vrijwillig uit hun lease-auto stappen en op de fiets. Als ik ‘s morgens naar het station fiets, rij ik al die auto’s kalmpjes voorbij en vraag me af wat hen bezielt om dag-in-dag-uit aan te sluiten in de rij. Het zullen toch niet allemaal vertegenwoordigers zijn met een demo-collectie en twintig adressen te bezoeken. De hoop is dus gericht op de volgende generatie, die nu nog dagelijks door weer en wind maalt, op weg naar school. Zij zijn nog niet verwend met een geairconditionde cocon, voorzien van CD-wisselaar en navigatiesysteem.

De waterstoffiets is er nog niet. Shell tekent niet voor niks met zulke dikke lijntjes. Net zomin als de waterstof verkrijgbaar is aan de pomp. Toch verwacht men dat dat over tien jaar wel het geval zal zijn. Net op tijd voor mij, want tegen die tijd denk ik wel een hulpmotor te kunnen gebruiken.

copyright © Het Inzicht / Jos Wassink, 2004